Recent vroeg iemand me wat “inductief redeneren” is, en waar dat goed voor is. Dit vond ik een mooie aanleiding om de meest gebruikte vormen van intelligentie eens toe te lichten.
In HR taal worden dit de cognitieve capaciteiten genoemd: de dingen die je kan met je denkkracht. In de wetenschap is sinds lang en bij herhaling aangetoond dat denkkracht een grote voorspeller is van succes in werk.
Om deze reden is het meten ervan een belangrijk en uitgebreid onderdeel in het HRorganizer platform.
Cognitieve capaciteiten
Denkkracht komt in verschillende soorten en maten voor. De ene persoon is bijvoorbeeld beter met cijfers, de ander met taal. Dit zijn kwaliteiten waar de meesten van ons wel een beeld bij hebben.
In HR jargon noemen we deze numeriek redeneren en verbaal redeneren. We kunnen dit goed meten door informatie in grafieken en tabellen (numeriek) of in teksten (verbaal) aan te bieden, en hier vragen over te stellen.
Voorbeeldvraag verbaal redeneren
Klopt het dat de wetenschap sinds kort heeft aangetoond dat denkkracht een grote voorspeller is van succes in werk?
Het aantal correcte antwoorden binnen een vaste tijd is een goede maat van iemands denkkracht op dat vlak. In dit voorbeeld is het correcte antwoord ‘nee’, omdat in de eerste paragraaf van dit stuk staat dat de wetenschap dit sinds lang heeft aangetoond, en niet sinds kort.
Wat in een dergelijke meting nog niet besloten zit, is het abstract logisch denken. Een voorbeeld van een dergelijk probleem is hieronder beschreven.
Voorbeeldvraag inductief logisch denken
Welke klok past er niet bij?
Deze vraag vereist dat we een patroon ontdekken en zien welke klok niet aan dit patroon voldoet. In dit geval geven vier klokken een heel uur aan en één klok een halve. Dit vermogen noemen we inductief logisch denken. Je kunt het goed onthouden door het te koppelen aan “patronen ontdekken”.
Deze drie vormen van denkkracht worden in assessments vaak samen gebruikt om een gebalanceerd beeld te vormen van iemands algemene intelligentie.
Intelligentie van de nerd: Deductief logisch denken
Er is nog een belangrijke cognitieve capaciteit, namelijk deductief logisch denken. Deze wordt vaak ingezet door onder meer juristen, planners, ICT-ers en wetenschappers. In het HRorganizer platform wordt dit standaard opgenomen in de meting als de competenties “systeemdenken tonen” of “systematisch werken” van belang zijn.
Het gaat hier ook weer om een vorm van abstract logisch denken. In dit domein vallen sudoku’s en puzzels in het algemeen. Een eenvoudig voorbeeld van zo’n probleem is deze:
Voorbeeldvraag deductief logisch denken
Hoe vormen deze dominostenen één lijn:
We zouden hier de stenen kunnen schuiven tot we een oplossing hebben, maar deze strategie kost bij complexere problemen al snel heel veel tijd. We zouden ook kunnen ontdekken dat alleen de drie en de vijf op meer dan 1 steen voorkomen. En dat dus de vier en de twee op de uiteinden van de lijn zullen moeten:
We zien hier dus een oorzaak (alleen 3 en 5 verbinden) en een gevolg (4 en 2 zijn uiteinden). Omdat dit gaat over het ontdekken van de oorzaak en het gevolg, noemen we het deductief logisch denken. “Dat is toch Elementary my dear Watson…” voor de Sherlock Holmes kenners.
Onderzoek naar deze cognitie suggereert dat dit een behoorlijk dichotome eigenschap is. Plat gezegd: je kan deductief logisch denken of je kan het niet. Ik vraag me wel eens af of dit ook de basis is van het ontstaan van het fenomeen ‘nerd’.
Benieuwd welke cognitieve tests er zijn?
Nog diverser
De vier hierboven genoemde vormen van cognitieve capaciteiten zijn het meest gebruikt. Er zijn ook situaties waarin het loont om specifieke vormen te meten om succes in werk te voorspellen. Ik wil hier een paar noemen die in het HRorganizer platform beschikbaar zijn:
- Als het werk “innoveren” vereist dan kunnen we iemands creatieve capaciteit meten.
- Werk waarbij onder een operationele druk gepresteerd moet worden, simuleren we met een multi-tasking test.
- Het snel en accuraat verwerken van informatie meten we door middel van een digitale postbakoefening.
- Als het belangrijk is om snel te leren, zetten we een leerrendement onderdeel in.
Er is nog veel meer te zeggen over intelligentietests, zoals de verschillende versies voor verschillende niveaus, of het gebruik van vergelijkingsgroepen (normeren). Ook de invloed van leeftijd op de scores. Kijk hier voor meer informatie over onze producten.
